Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) «Επιστήμες της Αγωγής: Καινοτόµες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις σε Πολυπολιτισµικά Εκπαιδευτικά Περιβάλλοντα»
Α1Y. Καινοτόμες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και
εναλλακτικές μορφές εκπαίδευσης
| Κωδ. Μαθήματος: | Α1Υ |
| Εξάμηνο: | 2ο |
| Τύπος μαθήματος: | Υποχρεωτικό κατεύθυνσης |
| Πιστωτικές μονάδες ECTS: |
6 |
| Διδάσκοντες/ουσες: | Κωνσταντίνος Καραδημητρίου, Μαρέττα Σιδηροπούλου |
Το μάθημα δομείται σε τρεις ενότητες:
Η πρώτη ενότητα αφορά τις Δημιουργικές Αλληλεπιδράσεις σε Εκπαιδευτικό Πλαίσιο και περιλαμβάνει:
Είναι γεγονός ότι το κυρίαρχο εκπαιδευτικό σύστημα υπονομεύει τις συνθήκες που ευνοούν τη δημιουργική ανάπτυξη. Σε πρώτο επίπεδο, η ενότητα αναζητά τους λόγους για τους οποίους η δημιουργική αυτοπεποίθηση και η ανεξάρτητη σκέψη των μαθητών φθίνει, στη διαδρομή από την προσχολική αγωγή έως και τις πανεπιστημιακές σπουδές (Robinson 2011). Διερευνώνται τα εξής θέματα:
- Τι σημαίνει πρακτικά η εισαγωγή του παράγοντα της δημιουργίας στις διδακτικές μεθοδολογίες; Τι σημαίνει συνθέτω, παράγω, μετασχηματίζω;Τι αντίκτυπο έχει ο παράγοντας της δημιουργίας στην αμοιβαία επιρροή μεταξύ συνομηλίκων; Πώς μπορούν οι σχέσεις να εξελιχθούν σε ένα δυναμικό πλέγμα, ένα πεδίο πειραματισμού όπου προκύπτουν και παράγονται ιδέες και πράγματα;
- Ποια η σχέση δημιουργίας και μάθησης; Σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις υποστηρίζουν ότι «μαθαίνω σημαίνει παίρνω το ρίσκο να κάνω λάθος» (Ροντάρι, Robinson, Claxton). Μπορεί το “λάθος” να αποτελέσει ένα δυνητικό εργαλείο για την καλλιέργεια μιας δια βίου πειραματικής και παιγνιώδους μάθησης;
Σε δεύτερο επίπεδο, οι θεωρητικές προσεγγίσεις συναντούν βιωματικές προσεγγίσεις με κεντρικό άξονα την ενίσχυση της αφηγηματικής φαντασίας και της επινοητικότητας, όσο και την ενθάρρυνση για δημιουργία και μετασχηματισμό σε πλαίσια παιδαγωγικής επικοινωνίας. Η ενότητα προσφέρει δημιουργικές προτάσεις και εφαρμογές που είναι ανοιχτές στην παιδαγωγική ερμηνεία και μπορούν να εφαρμοστούν με διάφορους τρόπους για να καλύψουν τις ανάγκες συγκεκριμένων συμμετεχόντων και περιστάσεων, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. - Βιωματικές προσεγγίσεις: Δημιουργική γραφή για ειδικούς σκοπούς που σχετίζεται άμεσα με το επιστημονικό πεδίο των φοιτητών. Ο ρόλος της «αφηγηματικής φαντασίας» (Nussbaum 2013) στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης.
- Βιωματικές προσεγγίσεις: Συναντήσεις γύρω από την εικόνα. Οργανώνοντας κύκλους συζητήσεων με επίκεντρο την οπτική επικοινωνία και την αμοιβαία κατανόηση. Ο ρόλος της εικόνας, ως δημιουργικού αντικειμένου, στην απεικόνιση και διερεύνηση κοινωνικοπολιτισμικών σχέσεων.
Η δεύτερη ενότητα αφορά το αντικείμενο ως μέσο εξερεύνησης της δημιουργικότητας και ως σημείο για την αξιοποίηση της δράσης. Στόχος του σεμιναρίου είναι οι μεταπτυχιακοί φοιτητές να ενεργοποιηθούν και να δοκιμάσουν τις χρήσεις αντικειμένων στο χώρο, να «παίξουν» με την διαφορετική τους υπόταση (δομή, υφή, μέγεθος) και να σημασιοδοτήσουν την αξία των αντικειμένων αυτών τη δεδομένη στιγμή της χρήσης τους.
Οι φοιτητές θα ενεργοποιηθούν στο:
Πώς αντιλαμβάνονται τα αντικείμενα στο χώρο
Πώς ένα παιχνίδι- αντικείμενο γίνεται εργαλείο-/μέσο της εκπαιδευτικής πρακτικής
Πώς λειτουργεί το αντικείμενο στον αυτοσχεδιασμό
Πώς ένα αντικείμενο γίνεται αφορμή για την οργάνωση μιας θεατρικής εκπαιδευτικής πρακτικής
Η τρίτη ενότητα αφορά τη Συνεργατική μάθηση: θεωρητικό πλαίσιο και εφαρμογή: Ο όρος συνεργατική μάθηση αναφέρεται στη μέθοδο διδασκαλίας, η οποία έχει οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε οι εκπαιδευτικοί στόχοι να υλοποιούνται από μικρές ομάδες μαθητών που αλληλεπιδρούν. Στη σύγχρονη εκπαιδευτική βιβλιογραφία αναδεικνύονται τόσο η αποτελεσματικότητα της μεθόδου όσο και τα οφέλη για τους μαθητές στην καλλιέργεια ανώτερων νοητικών λειτουργιών, στην κοινωνική συμπεριφορά, στην αποδοχή της διαφορετικότητας κ.α.. Στη διάρκεια των σεμιναρίων θα προσδιορίσουμε την έννοια της συνεργατικής μάθησης, τον τρόπο που αυτή συνδέεται με την αποτελεσματική μάθηση και τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τον μαθητή σήμερα και θα αναλύσουμε βήμα προς βήμα τις διαδικασίες εφαρμογής της σε ομάδες μαθητών σε πλαίσια τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης.
1η υποενότητα
Συνεργατική μάθηση: εννοιολόγηση του όρου και χαρακτηριστικά που την προσδιορίζουν, παιδαγωγικές διαστάσεις και αποτελεσματικότητα για τη σύγχρονη εκπαίδευση.
2η υποενότητα
Ζητήματα εφαρμογής της συνεργατικής μάθησης: σχεδιασμός των εκπαιδευτικών στόχων, χωρισμός των ομάδων, δημιουργία θετικής αλληλεξάρτησης, διασφάλιση της συνεισφοράς όλων των μελών στην ομαδική εργασία, αξιολόγηση της ομαδικής εργασίας.
3η υποενότητα
Πρακτική εφαρμογή: οι φοιτητές καλούνται να μελετήσουν τη σχετική βιβλιογραφία (δίδεται επιλεγμένο υλικό στην τάξη για τον σκοπό αυτό) και να προετοιμάσουν σε μικρές ομάδες ένα παράδειγμα εφαρμογής της συνεργατικής μάθησης.
4η υποενότητα
Πρακτική εφαρμογή: οι ομάδες των φοιτητών καλούνται να παρουσιάσουν στην τάξη αναλυτικά το παράδειγμα εφαρμογής της συνεργατικής μάθησης που σχεδίασαν. Ακολουθεί συζήτηση και σχολιασμός για την κάθε εφαρμογή που παρουσιάστηκε.